“Canı İsteyince Yapıyor” mu, Yoksa Öğrenme Güçlüğü mü?

Velilerden sık duyulan bir cümle vardır:
“Aslında yapabiliyor, canı isteyince yapıyor.”

Bu durum çoğu zaman çocuğun tembel ya da ilgisiz olduğuna yorulur. Oysa ki bazı çocuklarda bu tablo, özel öğrenme güçlüğünün bir yansımasıdır. Çocuk gerçekten çabalıyordur ama beyni bilgiyi işlerken farklı yollar izlediği için ortaya tutarsız performans çıkar. Bir gün çok başarılı olabilirken ertesi gün aynı şeyi yapamayabilir. Bu, “istemediği” değil; öğrenme sürecinde farklı bir işleyişin olduğu anlamına gelir.

Özel Öğrenme Güçlüğü Nedir?

Özel öğrenme güçlüğü; normal veya normalin üzerinde zekâya sahip olunmasına rağmen, okuma, yazma, matematik, dikkat ve motor beceriler gibi alanlarda belirgin ve sürekli zorluk yaşanmasıdır. Bu güçlükler tek tip değildir; farklı alanlarda farklı şekillerde görülebilir.

Öğrenme Güçlüğü Türleri

Disleksi (Okuma Güçlüğü)

• Harfleri karıştırma, ters yazma veya yer değiştirme (b yerine d, p yerine q gibi).
• Okurken sık sık duraksama, heceleme ve çok yavaş ilerleme.
• Okuduğunu anlamakta zorlanma, kısa süreli hafızada güçlük.
• Bazı günler akıcı okurken ertesi gün aynı kelimeleri tanıyamama.

➡ Bu nedenle “canı isteyince okuyor” değil; beyin bilgiyi farklı işlediği için dalgalanmalar yaşanır.

Disgrafi (Yazma Güçlüğü)

• Yazısı düzensiz, okunaksız olabilir.
• Noktalama, imla ve büyük-küçük harf kullanımında zorlanır.
• Kâğıt üzerinde düşüncelerini organize etmekte güçlük çeker.
• El yazısı yavaş ve yorucu olabilir.

➡ “İstese daha güzel yazabilir” demek çoğu zaman yanlıştır; çocuk elini ve beynini aynı anda koordine etmekte zorlanıyordur.

Diskalkuli (Matematik Güçlüğü)

• Sayı kavramlarını anlamakta zorlanır.
• Basit toplama, çıkarma gibi işlemleri öğrenmekte güçlük çeker.
• Çarpım tablosunu ezberleyemez ya da çok çabuk unutur.
• Zaman, takvim, ölçü birimleri gibi kavramlarda zorluk yaşar.

➡ Burada sorun “çalışmıyor” değil; çocuğun beyninde sayıları işleme biçiminin farklı olmasıdır.

Dispraksi (Motor Koordi nasyon Güçlüğü)

• Denge, koordinasyon, ince motor becerilerde zorluk yaşar.
• Ayakkabı bağlama, makas kullanma, düğme ilikleme gibi becerilerde akranlarına göre daha geriden gelir.
• Spor aktivitelerinde beceriksiz gibi görünebilir.
• Hareketleri sakar veya hantal bulunabilir.
• Yer–yön bulma konusunda güçlük yaşayabilir; sağ–solu karıştırma, haritada yön tayin etmede veya yeni bir ortamda yolunu bulmakta zorlanma görülebilir.

➡ Çocuğunuzun “istemediği için yapmıyor” değil, kas-beyin koordinasyonu ve mekânsal algısında farklılık olduğu için zorlandığını bilmek önemlidir.

Veliler İçin Öneriler

• Çocuğunuzun yaşadığı güçlüğü inat, tembellik veya ilgisizlik olarak değerlendirmeyin.
• Ara sıra başarılı olması, sürekli yapabileceği anlamına gelmez.
• Çocuğunuzun bireysel farklılıklarını anlamak için uzman desteği alın.
• Sabır, anlayış ve doğru destekle çocuğunuz potansiyelini ortaya koyabilir.

Sonuç

Çocuğunuzun bir gün yapabildiğini ertesi gün yapamaması sizi şaşırtabilir. Fakat bu, “canı istediğinde yapıyor” anlamına gelmez. Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar, isteseler de bazen yapamayabilirler. Burada en büyük ihtiyaçları; sabır, anlayış ve profesyonel destektir.