En Uzun Yolculuklar Tek Bir Adımla Başlar (Mindfulness)

Son zamanlarda önümüz arkamız sağımız solumuz mindfulness. Bundan yıllarca önce Nepal de doğup Hindistan’da yeni bir felsefe akımı ortaya çıkartan (sonradan din olarak adlandırılmış) Buda’ya ait bir hayat görüşü. Çocukluğumuzda izlediğimiz bazı çizgi filmlerde ya da yetişkinlikte izlediğimiz yabancı dizilerde zaman zaman bazı buda felsefesine gönül vermiş insanları görürüyorduk. Görüyoruz evet ama ne kadar olayın iç yüzünü merak ettik araştırdık. Hiç merak etmedik ve araştırmadık!

Aynısını Asya’da yaşayan bireylerde yapmamış. Bu sebeple mindfulness son yıllara kadar sadece Budistlerin ve Buda felsefesine gönül vermişlerin bilgisinde yaşayıp gitmiş. Daha sonra konu ile ilgili ilk çalışmalar 1979 yılında Prof. Dr. Jon Kabat Zinn’in çalışmaları ile başlamış. Düşünsenize o kadar zamandır gözlerinin önünde olan bir şeyi insanlar görmekte ne kadar geç kalmış. Gerçi sadece geç kalan o insanlar olmamış. İçinde bulunduğumuz coğrafyada bu konuda geç kalanlardan. Çünkü Buda felsefesi Mevlevilikten etkilenmiş. Pek çok yerde Mevlana’nın sözleri ve şiirlerinin kullanılması bunu kanıtlamaktadır. Ayrıca bizim de bazı şeyleri fark etmekte de geç kaldığımızın da kanıtı.

Midfulness felsefesi tam olarak fark etmemiz gerektiğini söylemeye çalışır. Gözünün önünde olanı fark et. Gözünün önünde olanı fark etmek için de bazı tanımları kullanmaktadır. Mesela otomatik pilot; kişi otomatik pilota girdiği zaman tıpkı yüzyıllar boyunca var olmasına rağmen nasıl ki mindfulnessin felsefi temeli olan Budizm ahlakını görememişse ya da Mevlana felsefesini yalnızca dine gönül veren insanların alanında diye düşünmüşse, insanlar da öyle düşünerek yüzyıllar geçse de birçok şeyi fark edememelerine dem vurmaktadır. Peki fark etmek için neler yapılmalı….

Bu sorunun yanıtını Prof. Dr. Bilge Uzun yazdığı son kitabında çok güzel anlatmış. Nedir bu mindfulness, yazar nasıl mindfulness ile tanışmış, mindfulnessin hangi alanlarında çalışıyor ve bugüne gelene kadar minfulness ile neler yaşamış. Kitabında hepsine ve daha fazlasına değinmiş. Zaten çerezlik birkaç saatte okuyabileceğimiz bir kitap olmuş. Bu sebeple yeni bir kitaba başlamaktan korkanlara da kolaylık sağlamış. Ayrıca mindfulness hakkında hiç bilginiz yoksa temel oluşturacak nitelikte bir kitap. Daha fazla kitap önerisi isterseniz Bilge Hoca’nın instagram hesabını takip edin derim. Zaman zaman okuduğu ya da okuyacağı kitapları paylaşıyor.

Şimdi biz mindfulnesse kısaca bakacak olursak kelime anlamı dolu zihin şeklinde çevrilmektedir. Bunu iki farklı şekilde algılayabiliriz aslında birincisi zihnimizin günlük çalışma ve iş temposu ile dolu olması, ikincisi ise anda olmaya odaklanarak zihnimizin dolu olması. İkinci durum söz konusu olduğu zaman aslında istendik sonuçlar ele alınmaya başlıyor. Birey an da kalabiliyor, otomatik pilottan çıkıyor ve farkındalık kazanıyor. Şayet tam tersi olarak ilk durum söz konusu ise bu istenmedik bir durum olduğu için mindfulness temelli bir program kişiye tavsiye ediliyor.

Mindfulness temelli programlar üçüncü dalga terapileri olarak adlandırılan tüm kuramlarda kullanılmaktadır. (Üçüncü dalga kuramları hakkında ayrıntılı bilgiyi daha sonraki yazımda aktaracağım). Mindfulness temelli programlar sıklıkla 8 hafta sürmektedir ve her bir oturumun iki buçuk saat kadar olduğu bilinmektedir. Her oturum için yapılacaklar adım adım belirlenmiştir. Bu açıdan uygulayan kişilere de oldukça kolaylık sunmaktadır. Aşağıda Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi kuramının oturumlarında kullandığı bir örnek sunulmuştur.

Tablo 1. Farkındalık Temelli Bilişsel Oturum Programı

Daha ayrıntılı bilgi için Çağdaş Psikolojik Danışma Kuramları kitabına başvurabilirsiniz.

Kaynakça

Işık Terzi, Ş. (2013). Psikolojik danışmada güncel kuramlar. (1. Baskı).  Pegem Akademi: Ankara.