Öz güven

Öz güven, kişinin kendi yeteneklerine, kararlarına ve kapasitesine duyduğu gerçekçi bir inançtır. “Ben harikayım, hiç hata yapmam” demek değil; “Hata yapabilirim ama bununla başa çıkabilirim” diyebilmektir. Öz güven kendine ya da başkasına zarar vermez, zarar veren bir davranış öz güven değil sınır kaybıdır. 

Psikolojik ve pratik açıdan iki temel ayağı vardır:

1. Öz-Yeterlilik (Yapabilme İnancı)

Bu, bir işi başarma veya bir sorunu çözme kapasitenize olan güveninizdir. “Bunu öğrenebilirim”, “Bu zorluğun üstesinden gelebilirim” düşüncesidir. Deneyimle ve başarıyla beslenir.

2. Öz-Saygı (Değerlilik İnancı)

Bu, başarıdan bağımsız olarak kendinizi sevgiye, mutluluğa ve başarıya layık görmenizdir. Bir projede başarısız olsanız bile insan olarak değerinizin azalmadığını bilmektir.

Öz Güven Ne Değildir?

Gerçekçi bir bakış açısı için bu ayrımı iyi yapmak gerekir:

• Kibir Değildir: Kibir, başkalarını aşağı görerek kendini yukarı çıkarma çabasıdır ve genellikle derin bir güvensizliği maskeler. Öz güven ise sessizdir, ispat çabasına girmez.

• Dışadönüklük Değildir: Çok konuşan veya ortamın neşesi olan herkes öz güvenli değildir. Sessiz, sakin ama sınırlarını bilen biri de son derece öz güvenli olabilir.

• Korkusuzluk Değildir: Öz güvenli insanlar da korkar. Fark şudur: Öz güvenli insan korkuya rağmen harekete geçer, öz güvensiz insan korkunun onu durdurmasına izin verir.

Öz Güven Nasıl İnşa Edilir? (Gerçekçi Yöntemler)

Öz güven düşünerek değil, eylemle kazanılır. Beyniniz, yapabildiğini gördükçe kendine inanmaya başlar.

1. Küçük Hedefler: Yapabileceğiniz küçük görevleri tamamlayın. Beyniniz başarıyı kaydettikçe dopamin salgılar ve güven artar.

2. Yetkinlik Kazanmak: Bir konuda iyi olmak (ustalaşmak) en sağlam öz güven kaynağıdır. Bilgi ve tecrübe arttıkça şüphe azalır.

3. Başarısızlığı Yeniden Tanımlamak: Başarısızlığı “ben yetersizim” olarak değil, “bu yöntem çalışmadı, yenisini denemeliyim” şeklinde, yani sadece bir veri olarak görmek gerekir.

4. Hazırlık: Bir sunuma, toplantıya veya sınava ne kadar iyi hazırlanırsanız, öz güveniniz o kadar yüksek olur. Doğaçlama yeteneğine güvenmek risklidir.

Özetle: Öz güven bir sonuçtur. Zorluklarla yüzleşip, “ölmedim, halledebiliyorum” dedikçe gelişen bir kastır.