Çocuklar Yas Sürecini Nasıl Yaşar?

“Bir kaybın ardından, herkes gibi çocuklar da yas tutar… Peki ama nasıl?”

🗣️ Bölüm 1: Yas Nedir? Yas ve Travma Çocukları Nasıl Etkiler?

Yas, sadece birinin ölümüyle yaşanan acı değildir.
Bazen bir boşanma, bir taşınma, bir evcil hayvanın kaybı, hatta bir sevgi umudunun yitimi bile çocukta bir yas sürecini başlatabilir.

Her birey gibi çocuklar da bu kayıplara karşı çeşitli duygusal, fiziksel ve davranışsal tepkiler verirler.
Ama biz yetişkinlerin unutmaması gereken bir şey var:
Çocuklar da yas tutar. Ama yetişkinler gibi değil.

🗣️ Bölüm 2: Yasın Aşamaları – Çocuklar Ne Hisseder?

İsviçreli psikiyatr Elisabeth Kübler-Ross’a göre yasın 5 aşaması vardır:
İnkar, öfke, pazarlık, depresyon ve kabul.

Bu süreç çocuklarda da yaşanır.
Ama onların bu duyguları ifade etme biçimi daha farklıdır.
Bir gün her şey normal görünürken, ertesi gün aniden içe kapanabilirler.
Ağlamayabilirler… Ama bu üzülmedikleri anlamına gelmez.
Bazıları oyun oynar gibi görünse de aslında içinde büyük bir boşluk taşır.

🗣️ Bölüm 3: Ölüm Çocuğa Nasıl Anlatılmalı?

Bir çocuk yakınını kaybettiğinde, en önemli şey açık, dürüst ve sevgi dolu bir iletişimdir.

❌ “Cennete gitti”,
❌ “Uyuyor”,
❌ “Onu kaybettik” gibi ifadeler, çocuklarda korku, kafa karışıklığı ve suçluluk yaratabilir.

✔️ Doğru ifade şöyle olabilir:
“Öldü. Artık bizimle olmayacak. Biz çok üzgünüz. Ama seni çok seviyoruz ve hep yanında olacağız.”

Çocuğun güven ihtiyacı ilk sıradadır.
Bu yüzden sormalıdır:
“Bana ne olacak?”
Ve bu soruya açık, net, güven veren bir yanıt verilmelidir.

🗣️ Bölüm 4: Çocuklar Yas Sürecinde Ne Tür Tepkiler Verir?

🧠 Bilişsel tepkiler: İnkar, suçluluk, korku
💔 Duygusal tepkiler: Donukluk, ani ağlama, özlem
👣 Davranışsal tepkiler: Uyum sorunları, içe kapanma, regresyon
🛏️ Fiziksel tepkiler: Uyku problemleri, mide bulantısı, halsizlik

Özellikle 5 yaş öncesinde çocuklar hiçbir şey olmamış gibi davranabilirler.
Ama bu, yası yaşamadıkları anlamına gelmez.
Sadece sindirmeleri zaman alır.

🗣️ Bölüm 5: Ne Yapmalı? Nelere Dikkat Etmeli?

• Duygularını bastırmasına değil, yaşamasına izin verin.

• Kendi duygularınızı gizlemeyin. Çocuk, sizin de ağladığınızı görsün.

• “Artık güçlü olmalısın” demeyin. Yas tutmak güçsüzlük değildir.

• Çizim, yazı, müzik gibi yaratıcı yollarla duygularını ifade etmesine yardımcı olun.

• Ve en önemlisi: Bir uzman desteğinden çekinmeyin.

Yas, bir yara gibidir.
Zamanla kabuk bağlar ama iz bırakır.
Çocukların o izi taşımasına yardımcı olmak bizim elimizdedir.